Across
- 2. Dit begrip staat bij de oude Grieken voor fysieke, emotionele, religieuze en mentale reiniging. Tijdens de opvoering van een tragedie leeft het publiek mee met de protagonist en zijn tragische ondergang. Het is een effect van het opwekken van krachtige gevoelens zoals verdriet, angst, medelijden, of zelfs gelach bij de toeschouwer, dat vervolgens een zuivering van diezelfde gevoelens teweegbrengt. In ruimere zin wordt de term gebruikt voor het therapeutisch effect dat om het even welk soort literair werk (ook verhalend proza en lyriek) of zelfs gelijk welke situatie kan hebben op de lezer of de schrijver. (Na het horen van “Je hebt een vriend” van K3 moet je zó hard huilen dat je er sterker van geworden bent.)
- 6. De studie van de betekenis van woorden. (“Goal” en “grasmat” zitten bijvoorbeeld in hetzelfde veld van deze linguïstische studietak.)
- 8. Vast soort personage uit de commedia dell’arte, dat steevast gekke ideeën had en een kleurrijk kostuumpje droeg. Meestal was dit soort personage een knecht. (Het bekendste voorbeeld is Arlecchino.)
- 9. Een Grieks – maar ook Nederlands – woord dat zoveel betekent als “hoogmoed”. (Zoals een leerling die niet studeert en denkt dat het examen spotgemakkelijk gaat zijn, om dan loeihard te falen.)
- 11. Woord dat genoemd is naar een persoon. (Sadisme is bijvoorbeeld genoemd naar de markies de Sade, die in zijn literaire klassiekers zijn personages ondergeschikten laat pijnigen.)
- 12. Woord dat ontstaan is als afkorting, maar dat wel uitgesproken wordt als een volledig woord. (Je spreekt “NAVO” als één woord uit, niet als “N-A-V-O”).
Down
- 1. Het feit dat je niet kan ontsnappen aan je noodlot. (Kassandra kon in de toekomst kijken, dus ze wist dat ze zou sterven als ze het paleis zou binnengaan. Toch gaat ze naar binnen: haar lot staat toch vast.)
- 2. Het principe waarbij iemand gestraft wordt op een manier die bij zijn zonde past. Het begrip zelf werd gepopulariseerd door D. Alighieri, maar het concept bestaat natuurlijk al sinds mensenheugnis – denk maar aan verschillende tragedies. (Wanneer iemand bijvoorbeeld vaak te laat komt, moet die nog veel langer nablijven.)
- 3. Woord dat genoemd is naar een geografische plaats. (De bikini moest zowel vestimentair als maatschappelijk inslaan als een bom. Het werd dus genoemd naar de eilanden waar even tevoren atoombommen werden getest: de Bikini-eilanden.)
- 4. Een mooier woord voor jambische hexameter. (“In ’t woest en eenzaam veld, begroeid met ruigt’en heggen” – J. Van den Vondel)
- 5. Dit begrip omvat dat een auteur niet onder eigen naam publiceert, maar eigenlijk zelfs een volledig nieuwe auteur heeft geschapen. Die bestaat dan naast zijn originele auteursnaam. (Fernando Pessoa publiceerde bijvoorbeeld onder zijn eigen naam, maar ook als totaal andere ik-figuren, die telkens een ander aspect van zijn persoonlijkheid uitvergrootten. Zo publiceerde hij in het begin, toen hij in het leven nog zoekende was, als “Alexander Search”.)
- 7. Een begrip om een naïeve idealist aan te duiden, die blijft strijden tegen dingen die toch nooit zullen veranderen. Het begrip is ontleend aan de bekendste metaridderroman ooit. (Bijvoorbeeld iemand die blijft deelnemen aan protestmarsen, denkende dat dat het heersende neoliberale kapitalistische landschap zal veranderen.)
- 10. De gevoelswaarde die je bij een woord hebt. (Je krijgt bijvoorbeeld een fijner gevoel bij “een poesje” dan bij “een kat”, terwijl je hetzelfde dier bedoelt.)