Across
- 3. Amerikaanse politiek om het communisme ‘in te dammen’ door steun aan regeringen die zich tegen het communisme verzetten. Hoe noem je deze politiek?
- 4. Hoe noem je het onafhankelijk worden van de kolonies ook wel?
- 6. De ideologie die aangehangen werd door Hitler en grote overeenkomsten vertoont met het fascisme, maar deze ideologie is (nog veel) racistischer dan het fascisme. Over welke ideologie gaat het hier?
- 8. Eind 18e eeuw kwamen verschillende volken in de Westerse wereld in opstand. Er ontstond een opstand waarbij de macht van de stadhouder niet meer werd erkend en waarbij grote delen van het land in handen van de opstandelingen vielen. Toen echter een Duits leger binnenviel moesten de opstandelingen vluchten. Toen een Frans leger binnenviel kwamen de opstandelingen weer terug. In 1804 kwam een einde aan deze revolutie. Hoe heet deze revolutie (schrijf aan elkaar)?
- 9. Hoe heet de vergadering waarbij een groot deel van Nederland was vertegenwoordigd en waar besluiten werden genomen over buitenlandse politiek, in- en uivoerrechten en over het leger. Besluiten moesten officieel gezamenlijk genomen worden, maar soms konden Holland en/of Amsterdam hun zin doordrukken. Hoe heet deze nationale vergadering (schrijf aan elkaar, zonder streepje)?
- 11. Hoe noem je het soort maatschappij waarin de goederenproductie niet meer de belangrijkste sector van de economie is? (schrijf aan elkaar)
- 13. Hoe noem je een samenleving waarin verschillende culturen naast elkaar en door elkaar leven? (schrijf aan elkaar)
- 15. Er ontstonden in de 19e eeuw veel discussies over de leef- en werkomstandigheden van arbeiders. Moest de overheid daar iets mee doen? En zo ja: wat dan? Hoe noem je de 19e eeuwse discussie over de leef- en werkomstandigheden van de arbeiders (schrijf aan elkaar)?
- 17. Hoe noem je de verdeling van de wereld in twee ideologisch tegengestelde blokken onder leiding van de SU en VS ook wel?
- 19. Deze politiek-maatschappelijke stroming wil dat mensen van hun geloof meer invloed hebben op de politiek en het liefst dat het land bestuurd wordt volgens de voorschriften van hun geloof. Ook willen ze dat de overheid meebetaalt voor onderwijs op basis van hun geloof. Hoe heet deze politiek-maatschappelijke stroming?
- 20. Hoe noem je de periode tussen grofweg 1962 en 1975 waarin de VS en SU (en later ook China) streefden naar vermindering van de spanningen?
- 22. Veranderingen in de relaties tussen groepen in de samenleving en in de levenswijze en opvattingen van deze groepen, zorgen voor ... veranderingen. Wat moet er op de puntjes staan? (schrijf aan elkaar, zonder streepje)
- 25. Hoe noem je het systeem waarbij koopman-ondernemers zich met handel en nijverheid bezighouden en een deel van de winst investeren in de onderneming?
- 26. Hoe noem je ‘het geheel van opvattingen over de maatschappij en hoe die ingericht moet worden?’
- 27. Hoe noem je de gesloten grens tussen het communistische en niet-communistische deel van Europa ook wel? (schrijf aan elkaar)
- 30. Extreem nationalistische ideologie die geweld en leiderschap verheerlijkt en anti-democratisch is. Over welke politieke stroming/ideologie gaat het hier?
- 34. In de 19e eeuw maakten veel arbeiders deel uit van hun eigen verenigingen waarin hun belangen verdedigd werden en ze elkaar hielpen. Deze verenigingen bestaan nog altijd, al is hun rol wel wat veranderd tegenwoordig. Hoe noem je deze verenigingen voor arbeiders/werknemers (schrijf in meervoud)?
- 37. Hoe noem je het beïnvloeden van meningen en het verspreiden van ideeën, waarbij niet-democratische landen hier ook vaak in vredestijd gebruik van maken?
- 39. Hoe noem je een staat waarin één politieke partij is toegestaan die alle macht in handen heeft?
- 45. Hoe noem je een land waarbij het bestuur is geregeld door een volksvertegenwoordiging, die verkozen is door middel van algemeen kiesrecht (schrijf aan elkaar)?
- 47. Wat is een ander woord voor volkerenmoord?
- 49. Eind 18e eeuw kwamen verschillende volken in de Westerse wereld in opstand. Er ontstond een opstand waarbij de macht van de Franse koning eerst flink werd ingeperkt en uiteindelijk werd de koning helemaal werd afgezet. Het land werd een republiek en verspreide de idealen van de revolutie over een groot deel van Europa. Hoe heet deze revolutie (schrijf aan elkaar)?
- 52. Deze politiek-maatschappelijke stroming wil zo min mogelijk ingrijpen in de economie en samenleving, om zo iedereen zoveel mogelijk in vrijheid te laten leven. Hoe heet deze politiek-maatschappelijke stroming?
- 53. Met twee misleidend genoemde ingrepen, probeerde Nederland de macht over Indonesie terug te veroveren, nadat dat land zich onafhankelijk had verklaard. Hoe worden deze twee acties ook wel genoemd? (schrijf aan elkaar en in meervoud)
- 54. Vanaf de 17e eeuw ontstond een trans-atlantische handel in slaven. Slaven werden met Europese goederen gekocht, de slaven werden naar de Amerika's gebracht en de gewassen van de plantages waar de slaven moesten werken werden verkocht en meegebracht naar Europa. Hoe noem je deze handel ook wel?
- 56. Ontwikkeling waarbij mensen meer als individu en minder als lid van groepen in de samenleving komen te staan. Hoe noem je deze ontwikkeling ook wel?
- 57. Eind 18e eeuw kwamen verschillende volken in de Westerse wereld in opstand. Hoe heet de opstand waarbij de macht van de Britse koning niet meer werd erkend en waarbij een republiek ontstond met een grondwet, grondrechten voor de burgers, waardoor dit land een rechtsstaat werd. Hoe heet deze revolutie (schrijf aan elkaar)?
- 58. Deze politiek-maatschappelijke stroming willen een eigen en zo sterk mogelijk land. Felle aanhangers van deze politiek-maatschappelijke stroming willen zich voor hun land zelfs opofferen. Hoe heet deze politiek-maatschappelijke stroming?
Down
- 1. Hoe noem je een koningschap waarin de macht wordt beperkt door een grondwet (schrijf aan elkaar)?
- 2. Hoe noem je de race om de krachtigste en de meeste wapens te krijgen?
- 5. Hoe noem je het blok van communistische landen in Europa onder leiding van de SU?
- 7. Hoe noem je de Amerikaanse economische hulp die kort na WOII aan West-Europa werd gegegeven?
- 10. Door de wetenschap was er in Europa een nieuwe, kritische houding ontstaan. Die houding werd in de 18e eeuw ook toegepast op de samenleving en de politiek. Met sommige kritische vragen waren koningen niet zo blij, zoals: was het wel normaal dat een koning heel veel macht had en zich niet verantwoorde aan het volk? Aan de andere kant waren er ook koningen die probeerden een deel van het nieuwe denken over te nemen zonder zelf al te veel macht in te leveren. Hoe noem je de periode en ontwikkeling in de 18e eeuw waarin verschillende revolutionaire ideeën over de samenleving en politiek geïntroduceerd werden?
- 12. Nederland kende in de 17e eeuw een bloeiperiode als het gaat over de politiek (Nederland was een wereldmacht), economie (Nederland was het rijkste land ter wereld) en cultuur (de meeste wereldberoemde Nederlandse kunstenaars leefden in deze periode). Hoe noem je de 17e eeuw in Nederland ook wel (schrijf aan elkaar)?
- 14. In de 19e eeuw kregen in veel Westerse landen meer mensen meer invloed op het bestuur. Duitsland/Pruisen was hierop een uitzondering. Hoe noem je deze ontwikkeling?
- 16. De industrialisering en verstedelijking was mede mogelijk omdat de vele nieuwe spullen vrij snel van de fabriek naar de klant gebracht kon worden, door stoomtreinen en stoomschepen. Later zouden vooral treinen ook gebruikt worden om veel mensen te vervoeren. Door welke ontwikkeling konden de fabrieken snel hun spullen bij de klant krijgen (schrijf aan elkaar)?
- 18. Wat is de naam van de handelscompagnie die actief was in Azië en vooral geld verdiende met de handel in specerijen en handel met Aziatische landen (vaak dmv factorijen)?
- 21. Hoe noem je een samenleving waarin mensen wonen met verschillende normen, waarden, gewoonten en leefstijlen? (schrijf aan elkaar, in meer)
- 23. Soort samenleving waarin mensen in werk en vrije tijd veel gebruikmaken van informatie- en communicatietechnologie (ICT), zoals computers en mobiele telefoons. Hoe noem je zo’n soort samenleving ook wel?
- 24. Een staat dat zorgt voor bepaalde sociale voorzieningen voor oude, zieke en werkloze mensen heeft een bepaalde naam. Wat is die naam?
- 28. Hoe noem je de ontwikkeling, begonnen in Groot-Brittannië in de 18e eeuw, waarbij de economie grotendeels vertrouwt op machines in plaats van spierkracht (schrijf aan elkaar)?
- 29. In de 17e eeuw waren veel werken van Oude Grieken en Romeinen teruggevonden en veel gelezen. Men kwam erachter dat veel van die werken fouten bevatten en meer en meer werd onderzoek gedaan om te kijken hoe het wel zat. Het was een nieuwe ontwikkeling dat veel mensen zelf gingen experimenteren en vervolgens hun ideeën verspreiden via de boekdrukkunst en brieven. Sommige wetenschappers deden zelfs bevindingen die tegen de bijvel ingingen. Het verschilde per land en wetenschapper hoe zo'n iemand behandeld werd. In de 17e eeuw kwamen er zoveel wetenschappers en experimenten bij dat wel van een grote omwenteling wordt gesproken. Hoe heet deze periode in de geschiedenis waarbij men in de 17e eeuw veel onderzoeken deed en niet meer blind vertrouwde op oude teksten (schrijf aan elkaar)?
- 31. De industrialisering en verstedelijking was mede mogelijk omdat er minder mensen op het platteland hoefden te werken. Door welke ontwikkeling hoefden minder mensen als boer te werken (schrijf aan elkaar)?
- 32. Hoe noem je de beweging van mensen die wilden dat slavernij/slavenhandel afgeschaft zou worden?
- 33. Hoe noem je de bekendste absolute vorst uit de 17e/18e eeuw (schrijf aan elkaar)?
- 35. Ongeveer 40 tot 45 jaar lang bestond er een toestand van vijandschap waarbij de SU en de VS elkaar wereldwijd bestreden met alle middelen, zonder een regelrechte oorlog. Hoe noem je deze situatie en periode ook wel? (schrijf aan elkaar)
- 36. Hoe noem je wapens die grote aantallen mensen tegelijk kunnen doden?
- 38. Hoe noem je een samenleving die gericht is op het produceren en verkopen van grote hoeveelheden consumptiegoederen?
- 40. Deze politiek-maatschappelijke stroming is tegen grote veranderingen, vooral de grote veranderingen van de Franse Revolutie. Ze willen dat het land weer geleid wordt door mensen/instellingen die vroeger ook de macht hadden: koning, adel, geestelijkheid, leger, etc. Tegenwoordig bestaat deze stroming nog steeds maar wil men meestal niet meer teruggaan tot voor de Franse Revolutie. Hoe heet deze politiek-maatschappelijke stroming?
- 41. Deze politiek-maatschappelijke stroming is tegen het kapitalisme omdat dat arbeiders uitbuit. Deze politiek-maatschappelijke stroming wil dat alle arbeiders zich overal verenigen en samen de macht overnemen. Deze politiek-maatschappelijke stroming viel vanaf 1900 uit elkaar in een groep die voor gewelddadige revolutie was en een groep die veranderingen via democratie wil bereiken. Hoe heet deze politiek-maatschappelijke stroming?
- 42. Een radicale politieke stroming die het particuliere bezit van de productiemiddelen (landbouwgrond, fabrieken, etc.) wil afschaffen, die de macht desnoods met geweld wil pakken en die een wereldrevolutie nastreeft. Over welke politieke stroming/ideologie gaat het hier?
- 43. Wat is een ander woord voor jodenhaat?
- 44. Hoe noem je een politiek systeem dat een totale controle van de maatschappij nastreeft, inclusief het denken en doen van alle mensen?
- 46. In de 18e eeuw wilden enkele vorsten in Europa, en vooral de Franse vorst, niet te veel aanpassen aan de nieuwe ontwikkeling waarbij revolutionaire ideeën over de samenleving en politiek werden geïntroduceerd. De landen waar men vasthield aan de oude ideeën over samenleving en politiek worden ook wel aangeduid met een Franse term voor 'het oude bestuur'. Hoe noem je 'het oude bestuur' ook wel in het Frans (schrijf aan elkaar)?
- 48. Koningen hadden altijd al geprobeerd om zoveel mogelijk macht naar zich toe te trekken. Dit was tot de 17e eeuw vaak niet zo goed gelukt door machtige edelen. Doordat vanaf de middeleeuwen de economie steeds sterker werd en koningen meer inkomsten kregen, konden zij meer invloed winnen ten koste van edelen. De koningen eisten zoveel mogelijk macht omdat zij door god aangesteld zouden zijn en daarom hoefden ze zich ook niet aan het volk te verantwoorden. Hoe noem je dit versterkte koningschap?
- 50. Welke term wordt gebruikt voor de moord op de joden in de Tweede Wereldoorlog?
- 51. Wat is de naam van de handelscompagnie die actief was in Amerika en vooral geld verdiende met de handel in gewassen van plantages, slaven en kaapvaart?
- 55. Deze politiek-maatschappelijke stroming wil dat vrouwen een volwaardige rol hebben in de samenleving. Deze stroming kent twee grote golven in de geschiedenis. De eerste golf speelde zich af in de 19e eeuw en draaide vooral om het krijgen van het kiesrecht. Hoe heet deze politiek-maatschappelijke stroming?