Across
- 3. był to główny ośrodek kozaków zaporskich. Znajdowali się przedstawiciele różnej ludności m.in. ruskiej, polskiej, a także różnych stanów, a nawet szlachty. Niektórzy zbiegali się tutaj, aby ukryć się przed prawem
- 4. to właśnie w tej miejscowości Hetman zaporski zawarł ugodę z Moskwą, aby uniezależnić Ukrainę od Rzeczypospolitej
- 5. pomagała również wojskom koronnym i litewskim w czasie wojen z Moskwą i Turcją. Znana była z wysokiej wartości bojowej.
- 7. podpisano go w 1668 roku. Według jego ustaleń tereny Ukrainy na wschód od Dniepru (wraz z kijowem)przypadły Moskwie.
- 9. kozacy domagali się zwiększenie rejestru i zrównania prawa z nią. Ta zaś żądałam.in. zmniejszenia liczby kozaków rejestrowych, ograniczenia ich swobód.
- 12. jeden z największych posiadaczy ziemskich na Ukrainie. Był dowódcą wojsk koronnych. Jego postać pojawiła się na kartach powieści Henryka Sienkiewicza. Uchodził za wybitnego dowódcę.
- 13. panował w latach 1648-1668- jego kandydatura do tronu zyskała poparcie zwolenników zakończenia wojny z Kozakami na drodze negocjacji. Był wielkim księciem litewskim. Przyrodni brat Władysława IV Wazy.
- 14. Wejście jej w życie oznaczałoby ogromną zmianę w strukturze politycznej Rzeczypospolitej, która byłaby już nie Dwojga, ale Trojga Narodów.
- 17. (ok. 1595-1657) prawdopodobnie wywodzi się ze szlachty. Jego największym sukcesem było zawarcie przymierza z Tatarami.
- 18. Rzeczpospolita była załamana jego śmiercią. Był synem Zygmunta III Wazy, formalnie car Rosji w latach 1610-1613. Twórca polskiej floty wojennej i zaangażowany mecenas sztuki. Zawarł 26-letni rozejm ze Szwecją w Sztumskiej Wsi.
- 19. w tej bitwie wojska koronne rozbiły siły Chmielnickiego i sprzymierzonych z nim ponownie Tatarów.
Down
- 1. nazywano tak szybkie i zwrotne łodzie kozackie. Były one wyposażone w żagiel i kilkanaście par wioseł którymi można było żeglować po pełnym morzu.
- 2. kozaccy żołnierze, którzy otrzymywali żołd ze skarbu Rzeczypospolitej, nazwani tak od imiennego rejestru, do którego byli wpisani.
- 6. początkowe określenie leżących nad dolnym Dnieprem terenów na pograniczu Rzeczypospolitej i ziem tatarskich.
- 8. doszło do niego w 1667 roku. Ustalono w nim, że część Ukrainy położona na lewym brzegu Dniepru , Zaporoże oraz ziemie zdobyte przez Rzeczpospolitą przypadną Moskwie.
- 10. w tej miejscowości Rzeczpospolita zawarła ugodę z nowym hetmanem. Na mocy jej postanowień na części ziem ukraińskich miało powstać Wielkie Księstwo Ruskie.
- 11. w 1652 podczas tej walki kozacy zadali klęskę armii koronnej.
- 15. wystąpiła ostro przeciwko ugodzie hadziackiej. Dzisiaj jest stolicą Rosji.
- 16. dopływ Dniepru nad którym zostały rozbite wojska koronne przez kozaków
- 20. Tereny położone nad dolnym Dnieprem, poniżej tzw. porohów (czyli skalnych progów) na rzece.